انتقال چک صیادی به شخص ثالث بدون ثبت در سامانه صیاد

انتقال چک صیادی به شخص ثالث بدون ثبت در سامانه صیاد
در روند مبادلات تجاری، به خصوص در مواردی که مبالغ بالایی درگیر هستند، اسناد مالی نظیر چک، سفته و برات به جای
معموالً یروند. از این دست اسناد، چک به دلی ل ویژگی های منحصر به فردش همواره جایگاه ویژهای پرداخت نقدی به کار م
در میان تجار، اشخاص مشغول به کسب و کار و حتی عموم مردم داشته است. ا ین وی ژگیها باعث شدهاند تا چک به یکی از
مهم تر ی ن ابزارهای مالی برای انجام معاملات تبد یل شود.
اما به دلیل آن که در گذشته امر صدور چک به سهولت و به طور نسبی توسط شعب بانک ها انجام می شد، بسیار ی از افراد
بدون آگاهی کامل از مقررات و الزامات صدور چک، دست به صدور چک های بی پشتوانه می زدند. به عبارت د یگر، آن ها نه
تنها در تعیین مواعد پرداخت دقت نمیکردند، بلکه از لحاظ منابع مالی نیز آمادگی کاف ی برای تضمین پرداخت چک را نداشتند.
این وضعیت باعث افزایش تعداد چک های برگشتی شده و به تبع آن، ایجاد مشکلات حقوقی و جرمی برای صاحبان چکها و
حتی بار ز یادی بر دستگاه قضایی افزود.
اقدامات بانک مرکزی برای مقابله با مشکلات
با توجه به ا ین مشکلات و چالش های برای بهبود اوضاع، بانک مرکزی به راه اندازی سامانه ای با نام “صیاد” پرداخت. این سامانه
به عنوان یک پلتفرم اینترنتی تحت نظارت بانک مرکزی ای جاد شد که امکان ثبت و تأیید چک های صیادی را به صاحبان و
دریافت کنندگان چک ها فراهم میکند. از آن زمان به بعد، صدور چک از طر یق شعب بانکی متوقف شده و تنها از طر یق
سامانه صیاد امکان پذیر است. به چنین چک هایی چک صیادی میگویند.
چک صیادی و و یژگیهای منحصر به فرد آن
چک های صیادی ویژگی های خاص خود را دارند و برای در یافت و استفاده از آن ها، الزامات خاصی وجود دارد که در ادامه به
آنها پرداخته خواهد شد. این ویژگی ها به مرور زمان کمک کرده اند که مشکالت مرتبط با چک های برگشتی به حداقل برسد.

سامانه صیاد و و یژگیهای آن
سامانه صیاد که عبارت اختصاری از “سامانه صدور یکپارچه دسته چک” است، به منظور نظارت دقیق تر بر فرآیند صدور چکها
ایجاد شده است. این سامانه با هدف جلوگیری از صدور چک های بیپوشانده و نظارت بهتر بر آن ها به کار گرفته میشود.ً
در تار یخ ،۱۴۰۰ تطبیق با قوانین جدید در مورد چک، شرایط صدور چک به گونه ای تغییر کرد که صدور چک باید حتما
سامانه صیاد انجام شود.
اطلاعاتی که برای ثبت چک به سامانه صیاد ارسال می شود، شامل مشخصات فرد صادرکننده چک و فرد گیرنده است. این
اطالعات باید به صورت دقی ق و کامل وارد شده و در سامانه ثبت گردد.
روش های ثبت چک در سامانه صیاد
ثبت چک در سامانه صیاد را میتوان از طر یق اپلیکیشن های اختصاصی یا سایت مرتبط با سامانه انجام داد. در سا یت سامانه
چک صیاد بانک ملی ایران به آدرس ir.bmi.sayad نیز می توانید از خدمات مربوط به ثبت و استعالم و انتقال چک های صیادی
استفاده کنید.
اگر قصد دارید چک را در این سامانه ثبت کنید، ابتدا باید شناسه یکتای ۱۶ رقمی درج شده را وارد کرده و سپس مراحل ثبت
را دنبال کنید.
عدم ثبت چک صیادی و عواقب آن
ًمهم است به یاد داشته باشید که چک های صیادی برای اعتبار داشتن باید حتما در سامانه صیاد ثبت شوند. اگر چکی در این سامانه ثبت نشود، امکان استفاده از مزایا و حقوق قانونی مرتبط با چک ها وجود نخواهد داشت. در ا ین صورت، چک فقط به عنوان یک سند مدنی برای ادعاهای حقوقی مطرح می شود و از لحاظ حقوقی اعتبار ندارد. در صورتی که دارنده چک اطلاعات ثبت نشده را درخواست کند، میتواند با ارائه دادخواست به دادگاه اقدام به مطالبه مبلغ چک نماید.
نکته مهم این است که با تغییرات قانونی و ایجاد سامانه صیاد، روند صدور و انتقال چک ها بهبود یافته و شفافیت و امنیت
در این زمینه تضمین می شود .

^{تعریف چک های صیادی}

از سال 1397 بانک ها مکلف گردیده اند برای صدور دسته چک فقط از طریق سامانه صیاد بانک مرکزی اقدام نمایند.

به موجب ماده 6 اصلاحی قانون صدور چک، پس از درخواست مشتری، جهت صدور دسته چک باید ضوابط زیر از سوی بانک رعایت گردد و صرفا پس از احراز این موارد، امکان صدور دسته چک برای اشخاص وجود دارد:

1-  احراز هویت مشتری و اطمینان از صحت مشخصات متقاضی از طریق استعلام از سامانه نظام هویت سنجی الکترونیکی بانکی

2-  احراز عدم وجود ممنوعیت قانونی ثبت شده در سامانه: بنابراین دسته چکهای صیادی در صورتی برای متقاضی صادر می شوند که طبق استعلام صورت گرفته از سامانه مذکور (صیاد) شخص، صلاحیت اخذ دسته چک را داشته باشد (از جمله این که فاقد سابقه چک برگشتی، اعسار و یا ورشکستگی باشد).

3-  حسب مورد، دریافت گزارش اعتباری از سامانه ملی اعتبارسنجی یا از رتبه بندی اعتباری موسسات

4-  محاسبه سقف اعتبار مجاز متقاضی

^{مدت اعتبار چک های صیادی}

اصلاحیه ماده 6 قانون صدورچک در سال 1397 برای این چک ها تاریخ انقضا تعیین نمود و حداکثر مدت اعتبار این چک ها را 3 سال از زمان دریافت دسته چک تعیین نمود و بانک ها را ملزم به درج اعتبار مذکور بر روی چکهای صیادی نمود.

اما این مقرره به موجب اصلاحیه ماده 6 در سال 1400 حذف گردید. فلذا دیگر فرجه زمانی سه ساله برای دسته چک های صیادی وجود ندارد و مدت اعتباری در چک های صیادی درج نمی شود. چرا که با حذف این مقرره چک های صیادی از تاریخ صدور دسته چک به مدت نامحدود اعتبار دارند و می توانند هر زمان از سوی صاحب دسته چک صادر گردند.

توضیح در مورد چک صیادی
در زمینه تبادالت مالی، مفهوم “ظهرنویسی” به واقع به نوشتن پشت یک سند ارجاع دارد. ا ین اصطالح بر پای ه تعر ی فی که در
اصطالحات حقوقی آمده است، تبیین میشود . به ای ن تعر یف بناگرا، دارنده یک سند معامالتی و به ویژه اسناد تجاری، مجاز
به اجازه دهی به شخص دیگر )که معروف به مدیون است( برای انتقال مبلغ معامالتی سند به شخص ثالث میشود. به
شخصی که این فرآیند را انجام میدهد، “ظهرنویس” گفته می شود و شخصی که از این عمل بهره برداری می کند، به عنوان
“منتفع ظهرنویسی” شناخته میشود.
روش انتقال چکهای صیادی به شخص ثالث
با پشت نویسی و تسلیم آن به شخص ثالث انجام میشد. با ظهور چک های صیادی، اما این عمل انتقالی باید به صورت آنلاین در سامانه مخصوصی ثبت شود تا معتبر باشد.
انتقال چک صیادی به شخص ثالث بدون ثبت در سامانه صیاد

با تصویب قانون جدید در مورد صدور چک، روند انتقال چک ها تغییر کرده و تبدیل به ثبت در سامانه ا ینترنتی “صیاد” شده
است. به این ترتیب، امکان انتقال چک به شخص ثالث از طر یق پشت نویسی وجود ندارد و انتقال فقط از طریق ثبت در
سامانه صیاد امکان پذیر است. بنابراین، چک های صیاد ی دارای پشت نویسی حامل نمیشوند.
برای انجام انتقال چک، باید به سامانه صیاد مراجعه کرده و آن را ثبت کنید. از راهکارهای مختلف مانند اپلی کیشن های
مخصوص ای ن سامانه میتوانید استفاده کنید. به عنوان مثال، میتوانید از اپلیکیشن هایی که این امکانات را دارند، استفاده
کنید.

سوالات متداول:
.1 **چک صیادی چیست؟ **: چک صیادی یک نوع اسناد مالی است که در مبادالت تجاری به جای پول نقد استفاده میشود.
این نوع چک به دلی ل ویژگی های امنیتی و قابلیت تعقی ب صادر کنندهاش توسط بانک مرکزی تنظیم می شود.
.2 **عملیات انتقال چک های صیادی چگونه است؟**: در گذشته، انتقال چک ها به صورت پشت نویسی و تحوی ل به شخص
ثالث انجام می شد. اما با ظهور چک های صیادی، انتقال به صورت آنال ین و از طر یق سامانه صیاد انجام می شود. ا ی ن سامانه
تحت نظر بانک مرکزی فعالی ت میکند و امکان ثبت، انتقال و استعالم چک ها را فراهم میآورد.
.3 **چه تدابیری برای جلوگیری از مشکلات چک های برگشتی اتخاذ شده است؟**: با تدوین قانون جدید درباره صدور چک و
ایجاد سامانه صیاد، سیاق و سوانح برگشت چک ها کاهش یافته است. همچنین، ضوابط سخت گیرانه تری برای صدور چک
توسط سامانه صیاد تعیین شده و امکان صدور چک در وجه حامل ممنوع شده است. ای ن اقدامات باعث افزایش شفافیت و
کاهش ر یسک های مرتبط با چک های برگشتی شده است.